Bỏng lạnh là bệnh có độ sát thương cao thậm chí gây n.hiễm t.rùng, hoại tử da nếu không được điều trị kịp thời.
Bỏng lạnh (Frostbite) thường xảy ra ở những vùng có khí hậu khắc nghiệt, nhiệt độ thấp. Việt Nam nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới, tuy nhiên, nhiều nơi ở miền Bắc đang trải qua thời điểm rét đậm, rét hại với nền nhiệt xuống dưới mức 0 độ C. Nếu không chăm sóc, giữ ấm cơ thể đúng cách, chúng ta rất dễ mắc các bệnh lý nguy hiểm.
Cấp độ tổn thương của bỏng lạnh
Trường hợp bị bỏng lạnh không phải hiếm trên thế giới. Năm 2017, một thanh niên 18 t.uổi ở Greenland, Đan Mạch gặp phải tình trạng này chỉ sau 30 phút ngủ quên dưới trời -30 độ C do say rượu. Nam thanh niên nhập viện trong tình trạng tổn thương, tê cóng tay nghiêm trọng.
Anh được người nhà đưa đến bệnh viện trong tình trạng một số đốt ngón tay có dấu hiệu hoại tử vì quá lạnh. Các bác sĩ tại bệnh viện địa phương đã cố gắng sơ cứu bằng nước ấm, cho bệnh nhân uống thuốc giảm đau, chống viêm, tiêm phòng uốn ván.
Nam thanh niên 18 t.uổi bị bỏng lạnh, nguy cơ hoại tử chi sau khi ngủ quên ngoài trời 30 phút. Ảnh: NCBI.
Vết thương ban đầu được xác định là bỏng lạnh cấp độ 2, 3, có phồng lớn, mụn nước chứa đầy m.áu. Kết quả khám lâm sàng cho thấy bàn tay phải của bệnh nhân có những ngón tay sưng và mất cảm giác ở tất cả ngón tay. Ngón tay cũng có mủ và xuất hiện dấu hiệu hoại tử.
Sau hai tuần điều trị, bệnh nhân được đưa tới Bệnh viện Iluilissat ở Greenland. May mắn, sau đó bệnh nhân không chịu thêm biến chứng nguy hiểm nào khác, 10 ngón tay đều được bảo tồn.
Theo Mayo Clinic , bỏng lạnh là thuật ngữ y học chỉ chấn thương khi da và các mô bị đóng băng do tiếp xúc cái lạnh. Nó thường xảy ra ở các bộ phận cơ thể xa trung tâm như đầu chi, mũi, tai, cằm, má… Đầu tiên, da của bệnh nhân sẽ bị lạnh, đỏ, sau đó tê, cứng và nhợt nhạt. Tình trạng tê cóng cũng có thể xảy ra trên vùng da đã được trang bị găng tay hay quần áo.
Tương tự nước chuyển thành đá khi nhiệt độ giảm xuống thấp, ngón tay, bàn tay, ngón chân và bàn chân, thậm chí mũi, tai, cũng có thể bị đóng băng nếu tiếp xúc thời tiết quá lạnh hoặc khi bạn chạm vào vật gì đó rất lạnh (đá, kim loại). Những bộ phận như đầu tay, chân, mũi, tai, cằm, má, nằm xa khu vực trung tâm nên nó ngay lập tức bị ảnh hưởng do lưu lượng m.áu giảm.
Chúng ta cũng có thể bị bỏng lạnh nếu mặc không đủ ấm hoặc quần áo quá chật khiến m.áu không thể lưu thông tới các vị trí xa. Tình trạng tê cóng xảy ra sau bao lâu tùy thuộc mức độ lạnh và gió bên ngoài.
Business Insider dẫn thông tin cho thấy ở nhiệt độ -28,3 độ C, chúng ta tiếp xúc môi trường lạnh, gió trong 30 phút có thể gây bỏng lạnh. Ở môi trường -37,2 độ C, chỉ sau 10 phút tiếp xúc cái lạnh, bạn có thể gặp tình trạng bỏng, tổn thương da. Thậm chí, trong thời tiết lạnh khắc nghiệt, bỏng lạnh có thể xảy ra sau 5 phút.
Ngón tay, chân, mũi, tai, cằm, má…, là những bộ phận dễ bị bỏng lạnh. Ảnh: Freepik.
Bỏng lạnh được chia thành các giai đoạn khác nhau, tương ứng mức độ từ nhẹ đến nặng. Ở cấp độ một (Frostnip) bệnh nhân bị tê, cứng tay nhẹ. Khi da ấm lên, bạn có thể cảm thấy đau, ngứa ran hoặc mất cảm giác nóng lạnh ở vùng bị tổn thương. Bệnh không làm tổn thương da vĩnh viễn.
Cấp độ 2, nạn nhân sẽ xuất hiện triệu chứng da ửng đỏ chuyển sang trắng hoặc nhợt nhạt. Da dần dần có cảm giác nóng. Nếu điều trị bằng cách ủ ấm ở cấp độ này, bề mặt da có thể xuất hiện vết lốm đốm. Vùng da tổn thương cũng bị châm chích, bỏng rát, sưng tấy. Sau 12-36 giờ được làm ấm, vùng da bị bỏng sẽ xuất hiện vết phồng rộp chứa chất lỏng, mủ.
Cấp độ 3 còn được gọi là cóng sâu. Tình trạng tê cóng tiến triển, nó ảnh hưởng tới tất cả lớp da, bao gồm các mô bên dưới. Da sẽ chuyển sang màu trắng hoặc xám xanh. Bệnh nhân bị mất hoàn toàn cảm giác lạnh, đau hoặc khó chịu ở vùng bị ảnh hưởng. Các khớp của nạn nhân có thể không hoạt động. Mụn nước hình thành sau 24-48 giờ làm ấm vùng da tổn thương. Sau đó, khu vực này chuyển sang màu đen và cứng do mô c.hết.
Mặc ấm, uống đủ nước là cách ngăn ngừa bỏng lạnh. Ảnh: Freepik.
Cách phòng bệnh
Về bản chất, bỏng lạnh thường là chấn thương dạng nhẹ, không gây tổn thương da vĩnh viễn. Bệnh nhân có thể điều trị bằng các biện pháp sơ cứu, làm ấm vùng da bị tổn thương. Tuy nhiên, bệnh nhân có thể bị n.hiễm t.rùng, tổn thương thần kinh, hoại tử nếu không được điều trị kịp thời.
Bỏng lạnh có thể dẫn đến các biến chứng như: Tăng nhạy cảm với lạnh; tăng nguy cơ bị tê cóng trở lại; tê cóng các vùng da tổn thương lâu dài; đổ nhiều mồ hôi; biến đổi màu da; thay đổi hoặc mất móng; cứng khớp; khuyết tật về tăng trưởng ở t.rẻ e.m; n.hiễm t.rùng; uốn ván; hoại tử do dòng m.áu đến vùng da tổn thương bị gián đoạn, có thể dẫn tới phải cắt cụt chi; hạ thân nhiệt…
Những người thuộc nhóm sau đây có nguy cơ bị bỏng lạnh cao: Mặc quần áo không đủ ấm hoặc quá chật; ở ngoài trời lạnh, gió quá lâu; chạm vào các vật liệu như đá, túi lạnh hoặc kim loại đông lạnh.
Bạn có thể ngừa bỏng lạnh bằng cách giữ ấm cơ thể. Các bác sĩ khuyến cáo chúng ta nên hạn chế ra ngoài trong thời tiết lạnh, ẩm ướt hoặc gió. Trong mùa rét, bạn nên mặc nhiều lớp quần áo, các lớp không nên quá chật hay bó sát và phải đủ ấm. Chúng ta cũng nên đội mũ, quàng khăn, trang bị găng tay, tất chân để che tai, cổ, bàn tay, chân.
Nếu vùng da bị đỏ, nhợt nhạt, có cảm giác kim châm, tê…, bạn cần ủ ấm cơ thể càng sớm càng tốt. Khi đi ngoài trời lạnh, bạn cũng không nên uống rượu vì đồ uống có cồn làm cơ thể mất nhiệt nhanh hơn. Ngoài ra, chúng ta nên bổ sung các thực phẩm nóng, uống nhiều nước, liên tục di chuyển để m.áu lưu thông đều.
Cách giữ ấm cơ thể cho người già trong thời tiết lạnh giá
Hạ thân nhiệt rất dễ xảy ra ở người cao t.uổi trong thời tiết lạnh giá và có thể dẫn đến những nguy hiểm về sức khỏe.
Hạ thân nhiệt là một vấn đề phổ biến trong mùa đông. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề nguy hiểm về sức khỏe, trong đó có thận và gan. Vì người cao t.uổi rất dễ giảm thân nhiệt, nên cần có các biện pháp để bảo vệ sức khỏe trong mùa đông lạnh giá. Dưới đây là các biện pháp giúp cho cha mẹ bạn luôn ấm áp trong thời tiết khắc nghiệt này:
Giữ nhiệt độ trong nhà luôn ấm áp
Những người lớn t.uổi có sức chịu lạnh kém hơn. Vì vậy người già nên tránh đi ngoài khi không cần thiết, đặc biệt là vào ban đêm. Đóng cửa để tránh gió lùa và có thể sử dụng máy sưởi trong phòng.
Tích cực hoạt động thể chất
Thời tiết lạnh sẽ khiến chúng ta lười hoạt động và chỉ muốn nằm trong chăn ấm. Tuy nhiên cần phải duy trì hoạt động thể chất để đảm bảo sức khỏe. Đi lại hay tập các bài tập nhẹ nhàng trong nhà, giúp người già tránh được tình trạng cứng khớp, mệt mỏi và duy trì sự lưu thông m.áu.
Dùng nước tắm ở nhiệt độ thích hợp
Không chỉ người già, tất cả đều nên sử dụng nước ấm để tắm trong mùa đông lạnh giá.Nhưng hãy chắc chắn rằng không sử dụng nước quá nóng, ngay cả khi trời bên ngoài rất lạnh. Sử dụng nước nóng có thể làm thay đổi nhiệt độ cơ thể đột ngột, khiến chúng ta dễ bị ốm. Sử dụng nước quá nóng cũng có thể dẫn đến tình trạng khô da. Vì vậy, hãy đảm bảo sử dụng nước ấm trong khi tắm vào mùa đông.
Thận trọng khi sử dụng máy sưởi
Nếu sử dụng lò sưởi hay máy sưởi, hãy đảm bảo rằng căn phòng có hệ thống thông gió tốt. Hệ thống thông gió kém có thể làm tăng mức khí carbon monoxide trong phòng, gây nguy hiểm cho sức khỏe của những người già.
Uống đủ nước
Vào mùa đông, chúng ta thường không cảm thấy khát nước do đó sẽ uống rất ít nước. Điều này có thể khiến cơ thể chúng ta bị mất nước. Vì vậy, hãy đảm bảo cung cấp đủ nước cho cơ thể và uống nước ấm, thay vì nước để ở nhiệt độ phòng.
Trong những ngày thời tiết trở lạnh, ngoài việc giữ ấm cho cơ thể, những thực phẩm giàu vitamin, chất xơ, chất dinh dưỡng, sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch. Các món ăn có thể thêm một số gia vị như ớt, quế, hạt tiêu, mật ong, gừng… cũng giúp giữ ấm cơ thể./.
