Các nhà khoa học Italy đã công bố hình ảnh cho thấy các đột biến của biến chủng Omicron mới vượt trội đáng kể so với biến chủng chiếm ưu thế hiện nay là Delta.
Hình ảnh so sánh biến chủng Delta và Omicron (Ảnh: RT).
Ảnh minh họa do bệnh viện Bambino Gesu của Italy công bố hôm 27/11 đã cho thấy sự khác biệt giữa biến chủng Omicron mới và biến chủng Delta, một trong những chủng Covid-19 dễ lây lan nhất hiện nay.
Hình ảnh khoa học cho thấy biến chủng Omicron có nhiều đột biến hơn đáng kể so với biến chủng Delta, đặc biệt là ở các khu vực tiếp xúc trực tiếp với tế bào. Các “điểm nóng” của đột biến được đ.ánh dấu bằng màu đỏ trong hình ảnh được các nhà khoa học công bố.
“Đây là một “bức ảnh” theo nghĩa rất rộng, đó là một mô hình được thực hiện trong phòng thí nghiệm”, hãng tin RIA Novosti dẫn lời bệnh viện cho biết.
Các nhà khoa học lưu ý rằng những thay đổi này cho thấy virus có thể đã trở nên thích nghi tốt hơn đối với cơ thể người. Tuy nhiên, vẫn còn quá sớm để khẳng định liệu những đột biến này kết hợp với nhau có thực sự khiến biến chủng Omicron trở nên nguy hiểm hơn so với các biến chủng trước đó hay không.
Chủng Omicron mới được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chính thức xếp vào nhóm “biến chủng đáng lo ngại” hôm 26/11. Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh Châu Âu (ECDC) cũng xếp biến Omicron vào nhóm “biến chủng đáng lo ngại”, bên cạnh các biến chủng được phát hiện từ trước gồm Beta, Gamma và Delta.
Biến chủng Omicron (tên khoa học là B.1.1.529) xuất hiện đầu tiên ở Nam Phi và Botswana, hiện đã xuất hiện ở nhiều nước như Israel, Anh, Italy và một số nước châu Âu. Các nhà chức trách Anh ngày 25/11 gọi B.1.1.529 là biến chủng “tồi tệ nhất” và là biến chủng nhiều đột biến nhất từ trước đến nay của virus SARS-CoV-2.
Biến chủng Omicron gây lo ngại vì có chứa khoảng 50 đột biến, trong đó có 32 đột biến trên protein gai. Với lượng đột biến bất thường này, giới chuyên gia cảnh báo biến chủng mới của SARS-CoV-2 có thể dễ lây lan hơn hoặc dễ kháng vaccine và miễn dịch tự nhiên hơn.
Gai protein là bộ phận mà virus SARS-CoV-2 sử dụng để bám và xâm nhập vào tế bào cơ thể người. Các đột biến ở protein gai có thể làm thay đổi khả năng của virus truyền bệnh cho các tế bào cơ thể người và lây lan, hoặc cũng có thể làm cho các tế bào miễn dịch khó tấn công lại mầm bệnh.
Nhà dịch tễ học Neil Ferguson tại trường Imperial College London nói rằng B.1.1.529 có số lượng đột biến “chưa từng có” và dẫn đến sự gia tăng nhanh chóng số ca nhiễm gần đây ở Nam Phi. Bộ trưởng Y tế Nam Phi Joe Phaahla cho biết biến chủng mới là “mối lo ngại nghiêm trọng” và là nguyên nhân khiến số ca mắc Covid-19 hàng ngày tăng theo “theo cấp số nhân”, biến nó trở thành “một mối đe dọa lớn”.
Chuyên gia bệnh truyền nhiễm Eric Feigl-Ding cảnh báo Omicron có nguy cơ lây nhiễm cao hơn các chủng cũ 500%. Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng, hiện vẫn còn sớm để dự đoán Omicron có thể lây nhiễm thế nào, vào thời điểm nào và cần phải được theo dõi chặt chẽ cũng như phân tích các dữ liệu liên quan.
Ngay sau những tin tức về Omicron, các nước trên thế giới đồng loạt áp dụng lệnh hạn chế đi lại với Nam Phi và một số nước láng giềng. Các nhà khoa học cho rằng, lệnh hạn chế đi lại có thể làm chậm đà lây lan của Omicron, nhưng cũng khiến cho việc truy vết dịch tễ của biến chủng này trở nên khó khăn hơn.
Xu hướng lây nhiễm chưa có lời giải của biến chủng Delta
Biến chủng Delta dường như đã giảm cường độ tại Anh và Ấn Độ, nhưng chủng này lại đang đẩy nước Mỹ vào làn sóng lây nhiễm thứ 4.
Các chuyên gia cho biết vắc xin cho tới nay vẫn hiệu quả với biến chủng Delta (Ảnh: Getty).
Theo New York Times , Mỹ đã rơi vào làn sóng thứ tư của đại dịch Covid-19. Khi chiến dịch tiêm vắc xin chậm lại và biến chủng Delta hoành hành, các ca nhiễm mới và nhập viện ở mức cao kỷ lục kể từ mùa đông năm ngoái. Các ca t.ử v.ong do Covid-19 cũng tăng cao.
Sau mỗi lần chạm đỉnh, dịch sau đó lại đi xuống nhưng vẫn chưa rõ lý do vì sao như vậy và xu hướng lây lan của virus ra sao.
Tại Anh, nơi Delta đang thống trị, số ca nhiễm mỗi ngày đã giảm từ mức cao nhất là 60.000 vào giữa tháng 7 xuống còn một nửa trong vòng 2 tuần qua, mặc dù đã có xu hướng tăng trở lại.
Tại Ấn Độ, số ca mắc mới tăng vọt lên hơn 400.000 ca mỗi ngày vào mùa xuân này, và các chuyên gia ước tính con số thực có thể gấp hơn 20 lần. Con số không thể tưởng tượng này thực sự đã g.ây s.ốc cho những người đã tuyên bố rằng quốc gia Nam Á này đã kiểm soát được dịch. Nhưng sau đó, vào tháng 6, số ca nhiễm giảm đáng kể.
Các nhà khoa học đang nỗ lực nghiên cứu vì sao các đợt bùng phát do chủng Delta ở những quốc gia đó lại giảm mạnh, dù chỉ là tạm thời, và điều đó có thể có ý nghĩa gì đối với các đợt bùng phát tương tự như ở Mỹ hiện nay.
Tại Mỹ, tốc độ lây lan của Delta bắt đầu có dấu hiệu chậm lại ở một số bang như Missouri, nơi chủng này đang tấn công mạnh. Có phải làn sóng lây nhiễm do Delta đang bắt đầu chậm lại ở Mỹ? Hay biến chủng này đang đẩy nước Mỹ vào con đường nhiều khó khăn hơn nữa?
Các chuyên gia có nhiều ý kiến khác nhau về xu hướng của virus trong những tháng tới. Từ số liệu theo dõi của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), một số chuyên gia dự báo ca nhiễm tại Mỹ có thể tăng lên trong những tuần đầu của tháng 9, nhưng nhiều người lại dự đoán ngược lại.
Tiến sĩ Celine Gounder, nhà dịch tễ học và chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Bệnh viện Bellevue ở New York, dự đoán các ca nhiễm ở Mỹ sẽ tăng trở lại vào tháng 9 trước khi giảm mạnh vào tháng 10. Theo bà, dịch bệnh có thể đã bùng phát ở nhóm dân số chưa tiêm vắc xin song những người khác vẫn dễ bị tổn thương. Theo bà, khi học sinh và lực lượng nhân viên văn phòng dần trở lại học tập và làm việc, số ca nhiễm có thể sẽ tăng.
Tiến sĩ Gounder nói thêm, từ thực tế ở Anh và Ấn Độ, điều quan trọng là “không nên lo ngại Delta quá mức”.
Ba quốc gia trên có sự khác biệt rất lớn về tỷ lệ dân số tiêm vắc xin, độ t.uổi tiêm, ý thức của người dân, kế hoạch mở cửa trường học, quy định đeo khẩu trang và các biện pháp phòng ngừa khác. Thời tiết cũng có thể đóng một vai trò nào đó. Các ca nhiễm ở Anh giảm dần vào mùa hè, trong khi Mỹ đang rơi vào tình trạng các ca bệnh tăng. Nhiều người tụ tập hơn đồng nghĩa với việc có nguy cơ virus lây lan hơn.
Các nhà dịch tễ học cho biết, xu hướng lây nhiễm của chủng Delta trên khắp nước Mỹ phụ thuộc nhiều vào tỷ lệ tiêm vắc xin, ý thức người dân, thời tiết và các mức độ phòng dịch khác nhau. Hiện các ca nhiễm đang giảm ở một số bang Đông Nam và California, nhưng tăng ở hầu hết khu vực Trung Tây và Đông Bắc.
Chưa thể chắc chắn điều gì với Delta
Tại Hà Lan, nơi 62% dân số được tiêm đầy đủ, các ca bệnh đã tăng 500% sau khi nước này gỡ bỏ các hạn chế. Điều đó buộc chính phủ phải áp dụng lại một số biện pháp, bao gồm đóng cửa các câu lạc bộ đêm và giới hạn giờ ăn uống tại các nhà hàng, quán ăn. Và số ca nhiễm đã giảm.
Tại Anh, vào giữa tháng 6, chỉ 3 tuần sau khi Delta tấn công mạnh mẽ, các ca nhiễm mới tăng cao. Một sự kiện lớn đã thay đổi tất cả: giải vô địch bóng đá châu Âu (EURO 2020), một chuỗi trận đấu kéo dài 1 tháng thu hút hàng triệu người Anh theo dõi. Các quán rượu, các sân vận động chật kín người. Các ca nhiễm tăng vọt ở những người trẻ t.uổi và chưa được tiêm, đặc biệt là nam giới.
Nước Anh hiện đang gần đạt đến điểm mà tiến sĩ Paul Hunter, giáo sư y khoa tại Đại học East Anglia và là cố vấn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về Covid-19,mô tả là trạng thái cân bằng đặc hữu, nơi các ca bệnh chững lại khi ngày càng có nhiều người có khả năng miễn dịch do tiêm vắc xin hoặc đã từng bị nhiễm virus.
Tuy nhiên, tiến sĩ Hunter cảnh báo, vẫn chưa nói trước được điều gì vì mọi diễn biến vẫn còn phụ thuộc nhiều vào ý thức người dân cũng như vấn đề thời tiết.
Các ca mắc mới hàng ngày ở Anh giảm một nửa từ giữa tháng 7 đến cuối tháng, nhưng giờ đang tăng trở lại, chủ yếu tại những khu vực vốn là “vùng xanh” trước đây như phía tây nam nước Anh và các vùng nông thôn của Scotland và Bắc Ireland.
Delta lại có một xu hướng lây lan khác tại Ấn Độ, nơi hầu hết dân số chưa tiêm đủ vắc xin. Trong những tháng trước đợt bùng dịch lần thứ hai, số ca nhiễm giảm và cuộc sống đã dần trở lại gần như bình thường ở nhiều vùng của Ấn Độ.
Đến đầu tháng 3, Ấn Độ tuyên bố nước đang ở trong “giai đoạn cuối của đại dịch” và Thủ tướng Narendra Modi vẫn nhất trí tổ chức các cuộc bầu cử ở một số bang, và lễ hội Kumbh Mela diễn ra, thu hút hàng triệu tín đồ. Các đám cưới, trận đấu cricket và các cuộc tụ tập đông người vẫn diễn ra khắp nơi. Trong những tuần sau đó, nhiều người mắc bệnh và hàng nghìn người c.hết. Các bệnh viện ở một số thành phố lớn đã quá tải vì thiếu ôxy và các nguồn cung cấp quan trọng khác cạn kiệt. Nhưng các ca nhiễm nhanh chóng giảm dần, đặc biệt là ở những bang bị ảnh hưởng nặng nề nhất.
Xét nghiệm mới nhất cho thấy, tỷ lệ người Ấn Độ có kháng thể đã tăng lên 67% trong tháng 7 từ mức 21,5% trong tháng 1. Các xét nghiệm kháng thể có thể không đáng tin cậy, nhưng nếu những con số đó chính xác, khả năng miễn dịch cộng đồng có thể giúp nước này ngăn chặn một làn sóng dịch kinh hoàng khác trong bối cảnh chỉ có 9% dân số được tiêm đầy đủ.
