Nhiều loại thuốc từng được kỳ vọng tạo đột phá trong cuộc chiến chữa trị ung thư, nhưng tới nay tất cả vẫn chỉ dừng ở các thử nghiệm cho kết quả tích cực.
Trong công cuộc tìm kiếm phương pháp chữa trị ung thư, rất ít nhà nghiên cứu bận tâm nhìn lại những loại thuốc thất bại để tìm hiểu điều gì đã xảy ra.
Một nghiên cứu công bố trên tạp chí Science Translistic Medicine năm 2019 chỉ ra rằng, 97% các loại thuốc được thử nghiệm lâm sàng cho một loại ung thư cụ thể không bao giờ được đưa ra thị trường. Theo nhóm tác giả, nguyên nhân dẫn tới tỷ lệ thất bại cao như vậy là bởi các loại thuốc không thực sự đạt mục tiêu mà các nhà khoa học đặt ra lúc đầu.
Nhóm sử dụng CRISPR – công cụ chỉnh sửa gene mới nhất và chính xác nhất hiện có để kiểm tra xem 10 loại thuốc ung thư có hoạt động như mong muốn của những người tạo ra nó hay không.
Nghiên cứu chỉ ra rằng 97% các loại thuốc được thử nghiệm lâm sàng cho một loại ung thư cụ thể không bao giờ được đưa ra thị trường. (Ảnh: NDTV)
Kết quả, trong cả 10 trường hợp, các loại thuốc này đều không phát huy hiệu quả như dự kiến.
“Tôi hy vọng nghiên cứu này sẽ giúp mọi người thấy được tầm quan trọng của việc nâng cao tiêu chuẩn khi lựa chọn và xác định đâu là mục tiêu của các loại thuốc điều trị ung thư”, William George Kaelin – một giáo sư y khoa của Đại học Harvard nói.
Theo nhà sinh học ung thư Nathanael Gray đến từ Viện Ung thư Dana-Farber, nghiên cứu là hồi chuông cảnh tỉnh cho các nhà phát triển dược phẩm.
“Tỷ lệ thất bại rất cao trong các thử nghiệm lâm sàng về ung thư khiến chúng tôi nghi ngờ có thể có nhiều trường hợp khác nữa, trong đó thuốc điều trị ung thư được phát triển với tiêu chuẩn thấp (và mục tiêu nhắm tới của các loại thuốc này không hiệu quả) lại đang được thử nghiệm trên các bệnh nhân”, nhà sinh học ung thư Jason Sheltzer – tác giả của nghiên cứu nói.
Theo ông Sheltzer, các cơ quan tài trợ nghiên cứu về ung thư thường chỉ quan tâm tới các kết quả tích cực. Do đó, họ không hào hứng với các nghiên cứu đòi hỏi tái lặp kết quả thử nghiệm. Thực tế các nghiên cứu mang tính xét lại này giúp các nhà khoa học sửa chữa, phát hiện lỗi sai và đẩy nhanh quá trình tìm kiếm các phương pháp điều trị mới và hiệu quả hơn.
Ngoài ra, theo các chuyên gia, khó có thể tìm ra một giải pháp điều trị duy nhất cho ung thư bởi nó không phải chỉ là một căn bệnh. Nó là một thuật ngữ chung cho hơn 200 căn bệnh khác nhau. Mỗi một loại ung thư do một loạt các đột biến khác nhau gây ra và khi khối u phát triển, ngày càng nhiều đột biến tích tụ, điều này đồng nghĩa mỗi khối u đều có một tập hợp đột biến riêng lẻ.
Do đó nếu một loạt thuốc có tác dụng với một loại ung thư cụ thể, chưa chắc nó đã hiệu quả với loại ung thư khác.
“Đến nay vẫn chưa ai có thể giành chiến thắng trong cuộc chiến chống ung thư”, Azra Raza – bác sĩ chuyên khoa ung thư tại Columbia (Mỹ) khẳng định.
Trước Dostarlimab, thuốc ung thư được nghiên cứu thế nào?
Nhiều nghiên cứu về ung thư từng được thực hiện với hàng loạt các kết quả đầy hứa hẹn nhưng chưa có loại thuốc nào có thể loại bỏ ung thư 100% như Dostarlimab.
Dostarlimab, một loại kháng thể đơn dòng đang khiến giới y học xôn xao về hiệu quả của nó. Trong thử nghiệm của Trung tâm Ung thư Memorial Sloan Kettering (Mỹ), tất cả 12 bệnh nhân ung thư trực tràng sử dụng thuốc này được chữa khỏi hoàn toàn.
Trước Dostarlimab, từng có nhiều nghiên cứu về thuốc trị ung thư nhưng không ứng viên nào đạt hiệu quả 100% như loại thuốc này.
Tháng 8/2019, nhóm nghiên cứu của Đại học Birmingham khẳng định đã tìm ra thuốc mới có thể phá hủy bức tường bảo vệ bao quanh các khối u, giúp hệ miễn dịch và các phương pháp điều trị miễn dịch t.iêu d.iệt khối u.
Trong nghiên cứu, các nhà khoa học phát triển một loại thuốc tạo kháng thể gọi là gentuzumab ozogamicin có thể giúp khôi phục khả năng của tế bào T tấn công các tế bào ung thư.
“Các phương pháp điều trị phối hợp với hệ miễn dịch để t.iêu d.iệt tế bào ung thư thường thất bại vì hệ miễn dịch của cơ thể có thể khó tiếp cận tế bào ung thư. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy sử dụng loại thuốc tạo kháng thể này cùng các liệu pháp miễn dịch có thể tăng đáng kể số bệnh nhân được hưởng lợi từ các tiến bộ mới nhất trong điều trị”, tiến sĩ Francis Mussai – trưởng nhóm nghiên cứu khẳng định.
Các nhà khoa học trên thế giới đang miệt mài tìm kiếm phương pháp trị ung thư. (Ảnh: VOX)
Các nhà nghiên cứu khi đó cho biết họ đang lên kế hoạch thử nghiệm lâm sàng để kiểm tra thêm độ an toàn tác dụng của loại thuốc tạo kháng thể này đối với nhiều bệnh nhân khác. Tuy nhiên, vẫn chưa có thêm các thông tin mới về loại thuốc này.
Vài tháng sau, các nhà khoa học Nga tuyên bố thử nghiệm thành công thuốc chữa ung thư ở mọi giai đoạn. Chế phẩm thuốc này có tên gọi thí nghiệm là “Protein sốc nhiệt”, dựa trên thành phần hoạt chất chính của nó. Nó là một loại thuốc sinh học phân tử, được bào chế dựa trên một phân tử hoạt động rất tích cực.
Phân tử này được hình thành trong bất kỳ tế bào nào của cơ thể khi phản ứng với các yếu tố g.ây s.ốc và căng thẳng.
Giáo sư Andrey Simbirtsev, Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu khoa học các cách điều trị thuần sinh học cao cấp thuộc Cơ quan Y Sinh Liên bang Nga cho biết, loại thuốc này được thử nghiệm lâm sàng trong 3-4 năm. Khi thử nghiệm trên chuột có u ác tính và ung thư mô liên kết (sarcom), đa số các trường hợp đều khỏi bệnh, nghĩa là “Protein sốc nhiệt” có hoạt tính sinh học cần thiết để điều trị ung thư.
Loại thuốc này không chứa tác dụng phụ và cũng không có độc tính.
Cùng với các tuyên bố về thử nghiệm thành công, giới khoa học Nga nói thêm rằng họ sẽ hoàn tất mọi khâu thử nghiệm để có thể bào chế, sản xuất thuốc hàng loạt, phục vụ việc điều trị cho bệnh nhân ung thư trong 3 hoặc 4 năm tới.
Hồi tháng 12/2020, nhóm hợp tác nghiên cứu từ Viện sinh học lão hóa Max Planck (Đức), Học viện Karolinska và Đại học Gothenburg (Thụy Điển) tuyên bố tìm ra hợp chất mới khả năng tấn công vào các ‘nhà máy năng lượng’ của tế bào ung thư và làm chúng ‘c.hết đói’.
Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh hợp chất này có tiềm năng phát triển thành thuốc trị ung thư trong tương lai cho con người. “Chúng tôi đã tạo ra một loại thuốc trị ung thư tiềm năng, nhắm mục tiêu vào chức năng của mitochondria mà không kèm theo tác dụng phụ nghiêm trọng hay gây hại cho tế bào khỏe mạnh”, Nina Bonekamp, tác giả của nghiên cứu nói.
Hợp chất nhóm nghiên cứu tìm ra có thể giảm mạnh khả năng sống của tế bào ung thư và sự phát triển của khối u trên loài chuột mà không gây ra tổn hại cho chúng. Các dữ liệu cho thấy chất này làm tế bào ung thư “chết đói” mà không kèm theo tác dụng phụ độc hại trong một khoảng thời gian nhất định.
“Nó giúp mở ra một cánh cửa tiềm năng trong điều trị ung thư. Một ưu điểm khác chính là chúng ta biết được chính xác vị trí và hoạt động của nó, điều mà vài loại thuốc khác không làm được”, bà Nina nhận định.
Cùng năm, một công trình nghiên cứu với sự tham gia của hơn 20 nhà chuyên gia y học Australia cho thấy tiềm năng trong việc sử dụng một loại thuốc để điều trị 3 loại bệnh ung thư phổ biến hiện nay là ung thư vú, ung thư phổi và ung thư tuyến t.iền liệt.
Trong nghiên cứu kéo dài hơn thập kỷ, nhóm 25 nhà khoa học Australia nhận thấy tín hiệu từ các enzym mang ký hiệu KAT6A và KAT6B thuộc họ MYST quyết định đến khả năng phân chia và phát triển của tế bào ung thư. Khi kiểm soát được hoạt động của các enzym này, tế bào ung thư sẽ không nhận được tín hiệu điều khiển để tăng sinh và từ đó kiểm soát được bệnh ung thư.
Vào thời điểm công bố kết quả nghiên cứu, các nhà khoa học nói chưa thể khẳng định hiệu quả do loại thuốc mới này đang trong quá trình thử nghiệm. Nhưng nhiều chuyên gia y khoa tin tưởng sản phẩm này có triển vọng trở thành phương pháp điều trị ung thư tiềm năng.
