Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) châu Âu thông tin nguyên nhân chính xác gây bệnh viêm gan bí ẩn – viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân ở trẻ nhỏ – vẫn chưa được tìm ra.
Tuy nhiên, các trường hợp mắc xảy ra tại những nơi lưu hành cao vi rút adeno ( adenovirus). WHO đang có các nghiên cứu đ.ánh giá vai trò của vi rút này với các ca bệnh viêm gan bí ẩn.
Tại VN, Bộ Y tế yêu cầu Bệnh viện Nhi T.Ư, Viện Vệ sinh dịch tễ và các tỉnh, thành tăng cường giám sát trường hợp viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân.
Minh họa cấu trúc của adenovirus. Ảnh SHUTTERSTOCK
Cần cho con tiêm phòng đầy đủ
Theo bản tin tối qua của Đài ABC News, tại Mỹ đến thời điểm này đã ghi nhận ít nhất 109 ca mắc viêm gan bí ẩn ở t.rẻ e.m và ít nhất 5 trẻ t.ử v.ong do bệnh này. 418 ca đã được ghi nhận ở ít nhất 33 quốc gia, vùng lãnh thổ. 70% bệnh nhân dương tính với adenovirus.
Các cơ quan y tế khẳng định bệnh này không liên quan tới vắc xin Covid-19, bởi nhiều trong số những trẻ mắc bệnh còn quá nhỏ, chưa đủ t.uổi để được tiêm phòng Covid-19.
Các cơ quan y tế cũng chưa ghi nhận mối liên hệ nào giữa căn bệnh này với một loại thực phẩm, con vật, khu vực địa lý hay tình trạng nhiễm độc nào.
Tiến sĩ Ali Raja (Bệnh viện đa khoa Massachusetts, Mỹ) nói trên Đài ABC News rằng cha mẹ nên lưu ý 3 triệu chứng sau đây của trẻ: vàng da, vàng mắt, nước tiểu có màu sẫm. Đây là các triệu chứng cảnh báo liên quan tới bệnh gan.
Trong khi đó, hôm qua CDC Mỹ cũng đưa ra hướng dẫn mới nhất để cha mẹ có thể nhận diện các triệu chứng liên quan đến bệnh viêm gan gồm: sốt, mệt mỏi, buồn nôn/nôn, vàng da, vàng mắt. Đặc biệt, CDC Mỹ khuyến nghị cha mẹ cần cho con tiêm phòng đầy đủ các loại bệnh, trong đó có tiêm phòng viêm gan từ khi sinh ra tới khi 2 t.uổi.
Vi rút Adeno được cảnh báo trong y tế về gây bệnh ở trẻ nhỏ
Về adenovirus, TS-BS Nguyễn Phạm Anh Hoa, Trưởng khoa Gan mật – Bệnh viện Nhi T.Ư (Hà Nội), cho biết đây là vi rút đã được phát hiện từ năm 1953 và nó có thể gây bệnh ở nhiều cơ quan. Vi rút này có tới 57 type và 7 chủng với những khả năng gây bệnh khác nhau. Các tổn thương thường gặp nhất gồm: viêm đường hô hấp, viêm kết mạc mắt (đau mắt đỏ), viêm bàng quang, viêm màng não… Sau vi rút rota,
vi rút adeno là nguyên nhân thứ 2 gây bệnh ở đường tiêu hóa với các triệu chứng tại dạ dày, ruột… Ở trẻ nhỏ, các rối loạn tiêu hóa thường gặp do vi rút adeno bao gồm tiêu chảy, nôn, buồn nôn.
Adeno là vi rút rất thường gặp ở trẻ nhỏ. Theo các nghiên cứu trước đây, đa số trẻ nhỏ từng nhiễm adeno một lần trong giai đoạn từ 0 – 4 t.uổi. Gần đây, adenovirus type 41 được tìm thấy ở các trẻ mắc bệnh viêm gan bí ẩn, song việc vi rút này có thực sự là căn nguyên gây bệnh hay không vẫn là câu hỏi lớn, theo BS Hoa.
BS Hoa cũng cho hay, adenovirus type 41 hiện chỉ được xác định là nguyên nhân gây tiêu chảy. Tại thời điểm này, vẫn chưa đủ bằng chứng để khẳng định adeno là nguyên nhân gây bệnh ở nhóm trẻ có tổn thương gan cấp nói trên. Tuy nhiên, việc ghi nhận sự có mặt của adeno ở một số bệnh nhi cần được tiếp tục theo dõi chặt chẽ và nghiên cứu sâu.
BS Hoa đ.ánh giá khả năng xuất hiện các trường hợp mắc viêm gan bí ẩn tại VN là hoàn toàn có thể. Hiện các nước gần VN đã ghi nhận ca mắc, trong đó Indonesia đã báo cáo có 3 ca t.ử v.ong; Singapore ghi nhận 1 ca mắc là trẻ 10 tháng t.uổi. Về điều trị, dù là nguyên nhân nào thì viêm gan ở t.rẻ e.m cũng cần cảnh giác để phát hiện sớm, điều trị sớm nhằm hạn chế thấp nhất mức độ tổn thương.
Theo lãnh đạo Bệnh viện Nhi T.Ư, các năm qua, vi rút adeno vẫn được cảnh báo là cần khống chế, vì vi rút này thường lây nhiễm trên nền các trẻ có suy giảm miễn dịch, trẻ có bệnh phổi mãn (trẻ đẻ non). Ngoài ra, adeno vẫn được biết là nguyên nhân gây viêm phổi ở trẻ nhỏ và vẫn thường được cảnh báo trong y tế.
Viêm gan bí ẩn ghi nhận ở 20 quốc gia, Việt Nam chủ động phòng ngừa thế nào?
Việt Nam đưa ra phương án phòng ngừa viêm gan bí ẩn thế nào khi bệnh này xuất hiện ở 20 quốc gia và đã ghi nhận trường hợp t.ử v.ong?
Theo Bộ Y tế, nước ta hiện chưa ghi nhận trường hợp trẻ bị viêm gan cấp tính chưa rõ nguyên nhân. Tuy nhiên, để chủ động phòng ngừa, Bộ đã tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra giám sát và đề nghị các đơn vị theo dõi chặt chẽ, tổng hợp tình hình, phân tích dịch tễ về bệnh này.
Ngành Y tế yêu cầu các đơn vị y tế phối hợp với địa phương phân tích trường hợp nghi ngờ, đồng thời báo cáo những trường hợp bất thường, đ.ánh giá nguy cơ, đề xuất các biện pháp phòng chống.
Trong công văn gửi Sở Y tế tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hôm 9/5, Bộ Y tế đề nghị Giám đốc Sở Y tế tập trung chỉ đạo tăng cường lấy mẫu xét nghiệm trường hợp nghi ngờ để xác định căn nguyên. Nếu phát hiện bất thường đơn vị cần báo cáo ngay về Bộ Y tế để theo dõi, chỉ đạo kịp thời. Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) trước đó cũng ban hành công văn gửi các Viện Vệ sinh dịch tễ và Viện Pasteur yêu cầu tăng cường giám sát căn bệnh này.
Bộ Y tế yêu cầu giám sát chặt bệnh viêm gan bí ẩn ở t.rẻ e.m. (Ảnh minh họa: News-medical)
Cơ sở y tế theo dõi chặt chẽ
Các cơ sở y tế, bệnh viện chuyên khoa đều tăng cường giám sát và theo dõi chặt chẽ bệnh viêm gan bí ẩn.
Tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, theo Phó giám đốc, ThS.BS Nguyễn Trung Cấp, WHO và các nhà khoa học vẫn nỗ lực xác định virus gây tổn thương gan ở trẻ. Ngay khi thế giới xác định được chủng virus gây bệnh, hệ thống phòng xét nghiệm của bệnh viện sẽ lập tức phối hợp theo dõi diễn biến ở Việt Nam.
“Những ngày qua, bệnh viện tổ chức theo dõi sát trường hợp trẻ nhỏ nhập viện trong tình trạng sốt, nôn, tiêu chảy, đồng thời thăm khám nhằm xác định trẻ tổn thương gan hay không. Thậm chí, các trường hợp được cho về điều trị ngoại trú vẫn được tiếp tục theo dõi các diễn biến khác về tình trạng tổn thương gan để chủ động hơn trong phát hiện và phòng ngừa dịch bệnh”, ông Cấp nói.
Bệnh viện Nhi Trung ương đến nay đã ghi nhận một số trường hợp trẻ bị tổn thương gan. Tuy nhiên, đây là những bệnh nhi mắc Hội chứng viêm đa hệ thống (hội chứng MIS-C) sau mắc COVID-19. Hiện bệnh viện chưa ghi nhận các trường hợp tổn thương gan riêng lẻ hay tổn thương gan liên quan đến Adenovirus. Cũng như các bệnh viện khác, bệnh viện đang theo dõi sát tình hình trẻ nhập viện để có phương án xử trí kịp thời.
Để chủ động phòng bệnh viêm gan cấp ở t.rẻ e.m, Sở Y tế thành phố TP.HCM khuyến cáo các cơ sở y tế, đặc biệt các bệnh viện chuyên khoa Nhi trên địa bàn tăng cường phát hiện trường hợp bị viêm gan cấp. Các bệnh viện hội chẩn với Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM và đơn vị Nghiên cứu Lâm sàng ĐH Oxford (OUCRU) để thu thập thông tin và bệnh phẩm, xét nghiệm tìm tác nhân gây nhiễm như Adenovirus và các tác nhân khác nếu có.
Phụ huynh Việt nên làm gì?
Theo BS Trương Hữu Khanh, nguyên Trưởng khoa Nhiễm – Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM, trong trường hợp viêm gan cấp tính do virus Adeno gây nên, để chủ động phòng bệnh, người dân cần chú ý vệ sinh cá nhân thường xuyên như rửa tay, sát khuẩn, đeo khẩu trang, ăn uống vệ sinh…
Nếu phát hiện trẻ viêm gan cấp, gia đình nên đưa con đến bệnh viện và chăm sóc theo khuyến cáo của bác sĩ, không nên quá lo lắng. Trong quá trình theo dõi, thấy trẻ bị vàng da, tiểu sẫm màu… thì báo ngay cho cơ quan y tế để được xét nghiệm sàng lọc sớm.
“Thực tế, bệnh viêm gan cấp tính hay các bệnh về gan khác đều có hướng điều trị giống nhau là giữ cho gan trong tình trạng khỏe mạnh, không tổn thương thêm. Gia đình cần bình tĩnh nghe theo khuyến cáo của bác sĩ. Đặc biệt lưu ý, cha mẹ không nên cho con uống thuốc vô tội vạ. Bé đang bị viêm gan nếu uống thuốc bừa bãi sẽ hỏng gan nhanh chóng, bệnh nặng thêm, gây khó khăn cho điều trị”, BS Khanh nói.
Ảnh minh họa virus Adeno. Đây là virus cảm lạnh được chuyên gia phỏng đoán là một trong những nguyên nhân gây viêm gan. (Ảnh: Suckhoedoisong.vn)
Chuyên gia này cũng khuyến cáo người dân nên chú ý theo dõi tình trạng sức khỏe con em mình, nếu thấy bất kỳ dấu hiệu nào về viêm gan như tiểu sẫm màu, vàng da, nôn ói, tiêu chảy, đau bụng, mệt mỏi nhiều…, cha mẹ cần đưa con tới bệnh viện sớm. Viêm gan phát hiện sớm, điều trị kịp thời, đúng phương pháp thì sẽ phục hồi rất tốt, không gây biến chứng lâu dài.
“Nếu do virus Adeno thì điều trị sớm sẽ sớm hồi phục mà không gây biến chứng lâu dài như viêm gan mãn tính. Ngoài ra, đặc trưng của Adeno là lây lan rất nhanh, nhưng chủ yếu gây bệnh nặng ở những trẻ đề kháng yếu, suy giảm miễn dịch và cơ địa yếu. Phụ huynh không nên quá hoang mang, lo lắng, cần hết sức bình tĩnh, chú ý theo dõi sức khỏe của con và cố gắng cho con ăn uống, ngủ nghỉ đầy đủ, lành mạnh để nâng cao sức đề kháng, chống lại bệnh tật”, BS Khanh nói.
Chung quan điểm, BS Nguyễn Trung Cấp nêu, để chủ động trong phòng ngừa và điều trị viêm gan ở trẻ, cha mẹ cần theo dõi sát sức khỏe của con. Khi trẻ xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo, phụ huynh cần sớm đưa con tới bệnh viện để thăm khám, làm các xét nghiệm đ.ánh giá chức năng gan. Dựa vào kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ chẩn đoán trẻ có bị tổn thương gan hay không và phương hướng điều trị sẽ thế nào.
“Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương đang theo dõi sát những trẻ nhập viện trong tình trạng sốt, nôn, tiêu chảy.., để chủ động trong thăm khám và xác định bệnh lý. Ngay khi thế giới xác định được chủng virus gây bệnh, hệ thống xét nghiệm của bệnh viện sẽ nhanh chóng phối hợp để theo dõi tình hình tại Việt Nam”, BS Cấp nói.
