Biến chứng nguy hiểm xơ phổi mô kẽ có thể xuất hiện ở người trẻ, không mắc bệnh nền nhiễm nCoV.
PGS.TS Nguyễn Đình Tiến, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (Hà Nội), cho biết biểu hiện hô hấp hậu COVID-19 hay gặp gồm khó thở, ho kéo dài, đau ngực, huyết khối, thuyên tắc động mạch phổi, xơ phổi mô kẽ.
Nguyên nhân bệnh nhân COVID-19 bị khó thở, ho kéo dài, đau ngực là tăng chất miễn dịch Interleukin-6 (IL-6), protein lipocalin-2.
Ngoài ra, người bệnh có thể bị tổn thương mạch m.áu nhỏ ở phổi, xuất hiện huyết khối lớn, nhỏ khi mới mắc COVID-19. Tình trạng tăng đông có thể kéo dài qua thời kỳ hậu COVID-19.
Bác sĩ cần xét nghiệm D-dimer, kiểm tra X-quang phổi, điện tim, siêu âm tim nếu thấy bệnh nhân khó thở, đau tức ngực, ho ra m.áu. Nếu nghi ngờ thuyên tắc động mạch phổi, người bệnh cần chụp CT-Scan ngực có thuốc cản quang để chẩn đoán xác định huyết khối động mạch phổi.
Sau nhiễm nCoV, người bệnh thường xuyên bị ho kéo dài. (Ảnh: Hyfeapp)
TS Tiến nhận định xơ phổi mô kẽ là biến chứng nghiêm trọng nhất của hậu COVID-19. Người nhiễm nCoV viêm phổi nặng, phải thở máy, từng hút thuốc, nghiện rượu dễ bị xơ phổi. Việc điều trị bằng oxy liều cao, chấn thương do thở máy cũng làm tăng khả năng xơ phổi.
Tình trạng trên có thể xảy ra ở bệnh nhân trẻ t.uổi mắc bệnh nhẹ, điều trị ngoại trú với biểu hiện như khó thở thường xuyên, tăng khi gắng sức, phụ thuộc thở oxy, mệt mỏi, phim CT Scan ngực tổn thương xơ tiến triển ở mô kẽ kết hợp tổn thương kính mờ 2 phổi, rối loạn thông khí hạn chế, giảm khả năng khuếch tán khí qua màng phế nang mao mạch phổi, giảm oxy, suy hô hấp.
Chuyên gia khuyến cáo khi người dân thấy cơ thể có các biểu hiện trên cần đi khám tại bệnh viện. Các bác sĩ sẽ xác định tình trạng bệnh, hướng dẫn điều trị triệu chứng, chăm sóc sức khỏe cần thiết.
Bệnh nhân không nên quá hoang mang, lo lắng. Người trẻ không mắc bệnh nền, điều trị ngoại trú chỉ tái khám khi có triệu chứng hô hấp kéo dài. Còn bệnh nhân lớn t.uổi, có bệnh nền mắc COVID-19 trung bình đến nặng, không nhập viện nên tái khám 3 tuần kể từ ngày nhiễm SARS-CoV-2. Bệnh nhân nặng điều trị ở bệnh viện phải khám trong một tuần kể từ khi xuất viện, tối đa 2-3 tuần.
Trẻ khỏi COVID-19, bỗng dưng sốt: Dấu hiệu cảnh báo bệnh nguy hiểm
Chuyên gia cảnh báo tình trạng nhiều trẻ mắc bệnh nguy hiểm dù đã khỏi COVID-19 trong nhiều tuần.
Một tháng sau khi mắc COVID-19, b.é t.rai 11 t.uổi bỗng dưng sốt lại, kèm theo sưng hạch, đỏ mắt, đau bụng, nổi ban ở da… trẻ được chẩn đoán mắc hội chứng MIS-C.Trường hợp khác là b.é g.ái 7 t.uổi cũng bị sốt sau 2 tuần khỏi COVID-19, nhập viện trong tình trạng nguy kịch với chẩn đoán mắc hội chứng MIS-C…
Trẻ mắc MIS-C sau 1 tháng khỏi bệnh
B.é t.rai 11 t.uổi điều trị tại khoa Dị ứng – Miễn dịch – Khớp, Bệnh viện Nhi Trung ương (Hà Nội). Chị Thảo, mẹ bệnh nhi cho biết con trai chị hơi béo, 11 t.uổi nặng 43kg. Lúc mắc COVID-19, cháu không có triệu chứng gì, không sốt, vì mẹ test nhanh COVID-19 cho kết quả dương tính nên đã test kiểm tra cho con thì phát hiện cháu cũng dương tính. Hơn 1 tuần sau, cháu âm tính.
Bác sĩ thăm khám cho bệnh nhi sau điều trị hội chứng MIS-C tại Bệnh viện Nhi Trung ương.
Khoảng một tháng sau khi mắc COVID-19, bé bỗng dưng sốt cao 40 độ C, run lẩy bẩy, sưng hạch, đỏ mắt, đau bụng, nổi ban trên da nên gia đình đưa đến khám tại bệnh viện gần nhà và được chẩn đoán bị viêm hạch. Tuy nhiên, sau 4 ngày, tình trạng sốt của con không thuyên giảm, gia đình chị đã xin chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương điều trị.
Tại đây, qua thăm khám và khai thác bệnh sử, trẻ được chẩn đoán mắc hội chứng MIS-C (hội chứng viêm đa hệ thống) liên quan tới nhiễm SARS-CoV-2.
Trường hợp trẻ mắc hội chứng MIS-C như b.é t.rai kể trên thời gian gần đây khá thường gặp tại Bệnh viện Nhi Trung ương. TS.BS Lê Quỳnh Chi, Trưởng khoa Miễn dịch – Dị ứng – Khớp cho biết một tháng gần đây, tại Bệnh viện có nhiều trẻ mắc hội chứng MIS-C nhập viện. Đặc biệt, trong thời gian gần đây số lượng trẻ nhập viện nhiều hơn, trước đây lẻ tẻ 2-3 ca/tuần, tối đa 5 ca/ngày, tuy nhiên hiện giờ tăng hơn.
Những trường hợp nặng đe dọa tính mạng như biểu hiện sốc, suy giảm chức năng cơ tim nặng sẽ được điều trị tại khoa Hồi sức tích cực. Những trẻ không có biểu hiện nặng như trên sẽ điều trị tại khoa Miễn dịch – Dị ứng – Khớp. Đa phần trẻ đáp ứng tốt với điều trị.
Hơn 1 tuần trước, Bệnh viện Nhi Đồng Thành phố (TP.HCM) đã tiếp nhận nữ bệnh nhi N.T.K.B (7 t.uổi trú tại Tây Ninh) nhập viện trong tình trạng tổn thương tim trầm trọng và cần phải can thiệp ECMO ngay lập tức.
BSCK II Nguyễn Minh Tiến – Phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố cho hay: “Đây là một trong các biểu hiện của hội chứng viêm đa hệ thống có biểu hiện tổn thương tim nặng”.
Bệnh nhi chẩn đoán hội chứng -C có biểu hiện tổn thương tim nặng, được điều trị tại khoa hồi sức tích cực thở máy ECMO… Sau 3 ngày can thiệp sức khoẻ của bé đã cải thiện. (Ảnh: BVCC)
Dấu hiệu nghi ngờ trẻ mắc MIS-C
Từ thực tế thăm khám và tiếp nhận điều trị bệnh nhân thời gian qua, TS.BS Lê Quỳnh Chi cho hay trẻ mắc hội chứng MIS-C chủ yếu là trẻ lớn từ 6 -12 t.uổi, trẻ dưới 3 t.uổi ít gặp hơn với dấu hiệu chắc chắn là trẻ có sốt.
Ngoài ra, còn kèm theo một số biểu hiện toàn thân, đa cơ quan như phát ban da, nổi hạch, mắt đỏ, rối loạn tiêu hóa đau bụng nôn, đi ngoài phân lỏng. Một số trẻ ho, môi đỏ, lưỡi gai, phù nề mu bàn tay, chân. Nặng hơn trẻ có thể rất mệt, có biểu hiện suy tuần hoàn, đau đầu, co giật, suy tim, rối loạn nhịp tim…
Tuy nhiên, các chuyên gia của Bệnh viện Nhi Trung ương cũng nhấn mạnh không phải trẻ nào mắc COVID-19 cũng bị hội chứng này, mà xuất hiện trên những trẻ có đáp ứng miễn dịch quá mức, cơ chế điều hòa miễn dịch bị rối loạn không kiểm soát được cơn bão cytokine.
Mặt khác, chưa có nghiên cứu nào chỉ ra các dấu hiệu để biết rằng liệu một trẻ đang mắc COVID-19 có bị MIS-C sau đó hay không. Tuy nhiên, đã có nghiên cứu cho thấy trẻ chưa được tiêm vaccine phòng COVID-19, nguy cơ mắc MIS-C cao hơn so với trẻ đã được tiêm vaccine.
Tỷ lệ mắc MIS-C khá thấp. Ở Mỹ, cứ khoảng 3000-4000 trẻ nhiễm SARS-CoV-2 thì có 1 trẻ bị MIS-C sau đó. Số liệu chính xác về tỷ lệ mắc MIS-C ở t.rẻ e.m Việt nam cũng như ở các nước châu Á chưa rõ, tuy nhiên có thể thấp hơn ở các nước Âu- Mỹ.
Các chuyên gia của Bệnh viện Nhi Trung ương khuyến cáo, các bậc phụ huynh nghĩ tới con mình bị MIS-C và liên hệ với cơ sở y tế gần nhất khi trẻ có các biểu hiện như: Trẻ sốt cao liên tục> 38,5 độ C, kèm theo có các dấu hiệu như rối loạn tiêu hóa (nôn, tiêu chảy, đau bụng), phát ban trên da, mắt đỏ, môi đỏ, khô nứt, họng đỏ.
Trẻ có các dấu hiệu bệnh nặng như: thay đổi ý thức (vật vã, kích thích, ngủ gà, li bì), mạch nhanh, tay chân lạnh, khó thở, mệt mỏi. Mặc dù MIS-C xảy ra sau mắc COVID-19, nhưng đa phần COVID-19 ở t.rẻ e.m thường không có triệu chứng hoặc nhẹ. Nên trong tình hình dịch bệnh xảy ra như hiện nay, cần nghĩ tới MIS-C khi trẻ có các triệu chứng nghi ngờ, kể cả khi không biết rõ trẻ đã bị mắc COVID-19 trước đó hay không.
Cách tốt nhất để phòng MIS-C là tránh không để trẻ bị mắc COVID-19 là cha mẹ cần tuân thủ các nguyên tắc phòng dịch như 5K và cho trẻ tiêm vaccine phòng COVID-19 khi có chỉ định, tiêm đủ liều cũng như tiêm chủng đầy đủ các loại vaccine phòng các bệnh truyền nhiễm khác theo lịch. Tiêm đủ liều vaccine phòng COVID-19 giúp trẻ giảm nguy cơ mắc COVID-19 nặng/nguy kịch, đồng thời cũng giảm nguy cơ bị hội chứng MIS-C.
Với trẻ đang mắc hoặc sau mắc COVID-19, nếu xuất hiện các biểu hiện sốt cao liên tục, phát ban, mắt đỏ, rối loạn tiêu hóa cần phải nghĩ tới MIS-C và cho trẻ đi khám tại các cơ sở y tế.
